Έχεις δυσανεξία στη γλουτένη;

Φυσικά μπορείς να απολαύσεις μακαρόνια!

Η δυσανεξία στη γλουτένη μπορεί να είναι μια σοβαρή πάθηση αλλά πλέον δεν μπορεί να σου στερήσει το αγαπημένο σου πιάτο ζυμαρικών! Με συστατικά όπως το άλευρο καλαμποκιού και ρυζιού, τα προϊόντα ελεύθερα γλουτένης είναι εξίσου γευστικά και συνδυάζονται με πολλούς τρόπους!

Τι είναι η γλουτένη;

Η γλουτένη δεν είναι τίποτε άλλο από μια πρωτεΐνη! Υπάρχει κυρίως στο σιτάρι, το κριθάρι και τη σίκαλη και είναι υπεύθυνη για την ελαστικότητα της ζύμης που προκύπτει από τα άλευρά τους. Βοηθάει δηλαδή, στην συμπαγή μορφή των προϊόντων ζύμης.

Ποιους ενοχλεί η γλουτένη;

Σε ορισμένα άτομα η γλουτένη προκαλεί μια φλεγμονώδη αντίδραση του εντέρου που οδηγεί σταδιακά και στην καταστροφή της επιφάνειάς του. Το αποτέλεσμα είναι η κακή απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών με επιβλαβείς επιπτώσεις μακροχρόνια στην ανάπτυξη, την απόδοση και την αντοχή αλλά και πιο άμεσα σε γαστρεντερικές διαταραχές όπως φουσκώματα, διάρροιες, δυσπεψίες κ.ά. Η κατάσταση αυτή ονομάζεται δυσανεξία στη γλουτένη ή κοιλιοκάκη, είναι μια αυτοάνοση ασθένεια που σημαίνει ότι έχει το άτομο μια γενετική προδιάθεση για να την εκδηλώσει και διαγιγνώσκεται μόνο από γαστρεντερολόγο με κλινική γνωμάτευση κατόπιν και βιοψίας του εντέρου. Οι ασθενείς με κοιλιοκάκη εκτιμώνται στους 100.000 στην Ελλάδα και θα πρέπει να αποκλείσουν αυστηρά και δια βίου τη γλουτένη από τη διατροφή τους!

Η «ευαισθησία στη γλουτένη» είναι ίδια με τη «κοιλιοκάκη»;

Παρόλο που είναι πιο νέος όρος και χρειάζεται ακόμη διερεύνηση, η «ευαισθησία στη γλουτένη» φαίνεται να περιγράφει παρόμοια γαστρεντερικά συμπτώματα με τη κοιλιοκάκη (φούσκωμα, κοιλιακοί πόνοι, διάρροια, δυσκοιλιότητα) αλλά χωρίς τις εντερικές αλλοιώσεις που δείχνει η βιοψία στην κοιλιοκάκη. Τα άτομα αυτά φαίνεται επίσης να ωφελούνται από τον αποκλεισμό της γλουτένης από τη διατροφή τους ωστόσο, είναι πολύ λίγα: αμερικάνικη έρευνα έδειξε μόλις το 0.63% των συμμετεχόντων που παραπονιούνται για τα συμπτώματα, να εμφανίζουν όντως τη διαταραχή! Επειδή τα συμπτώματα αυτά μοιάζουν και με εκείνα του ευερέθιστου εντέρου, μόνο ο γαστρεντερολόγος σου μπορεί να κάνει τη σωστή διάγνωση!

Σε τι διαφέρουν τα προϊόντα χωρίς γλουτένη;

Η κύρια διαφορά με τα παραδοσιακά ζυμαρικά έγκειται στην πρώτη ύλη, τα σπαγγέτι και οι πέννες χωρίς γλουτένη χρησιμοποιούν άλευρα καλαμποκιού και ρυζιού! Η θρεπτική αξία ωστόσο είναι παρόμοια:

  • τα σπαγγέτι και οι πέννες χωρίς γλουτένη παραμένουν καλή πηγή υδατανθράκων,
  • έχουν τις ίδιες θερμίδες με τα ζυμαρικά από σιτάρι
  • έχουν λίγο λιγότερες φυτικές ίνες και συνολικές πρωτεΐνες
  • χρειάζονται παρόμοιο χρόνο μαγειρέματος (9-10 λεπτά)

Ήξερες ότι, προκειμένου μια συσκευασία ζυμαρικών να φέρει την ένδειξη «χωρίς γλουτένη», ακολουθούνται αυστηρές προδιαγραφές κατά τη γραμμή παραγωγής ώστε να μην υπάρχουν σημεία αλληλεπικάλυψης με τα ζυμαρικά σιταριού ή τις πρώτες ύλες του ώστε να μην περιέχει πραγματικά, ίχνος γλουτένης;

Αν λοιπόν, έχεις διαγνωστεί με κοιλιοκάκη, μην πτοείσαι - βάλε ευφάνταστα υλικά και δημιούργησε τη συνταγή που σου ταιριάζει με τα μακαρόνια από άλευρα καλαμποκιού και ρυζιού!

Γράφει η Ειρήνη Κύρα, Κλινική Διαιτολόγος-Διατροφολόγος M.Sc.,
Επιστημονική συντάκτρια medNutrition.gr

Internal Clinical Guidelines Team (UK). National Institute for Health and Care Excellence: Clinical Guidelines. Coeliac Disease: Recognition, Assessment and Management. London: National Institute for Health and Care Excellence (UK); 2015 Sep.

Lebwohl B, Ludvigsson JF, Green PH. Celiac disease and non-celiac gluten sensitivity. BMJ. 2015 Oct 5;351:h4347.

Mustalahti K, Catassi C, Reunanen A, Fabiani E, Heier M, McMillan S, Murray L, Metzger MH, Gasparin M, Bravi E, Mäki M; Coeliac EU Cluster, Project Epidemiology. The prevalence of celiac disease in Europe: results of a centralized, international mass screening project. Ann Med. 2010 Dec;42(8):587-95.

Volta U, Caio G, Tovoli F, De Giorgio R. Non-celiac gluten sensitivity: questions still to be answered despite increasing awareness. Cell Mol Immunol. 2013 Sep;10(5):383-92.